Als VvE het gebouw verduurzamen? Dit zijn de obstakels, kansen en praktische stappen

Waarom is verduurzaming belangrijk voor VvE’s?

Voor VvE’s wordt verduurzaming steeds urgenter. Allereerst zorgen de stijgende en fluctuerende energieprijzen voor onzekerheid en financiële druk bij bewoners. Door te investeren in energiezuinige maatregelen kunnen energiekosten worden verlaagd. Daarnaast draagt verduurzaming bij aan een hoger wooncomfort. Goed geïsoleerde woningen zijn in de winter warmer, in de zomer koeler en hebben doorgaans minder tocht- en vochtproblemen. Ook op maatschappelijk niveau is verduurzaming van groot belang. Nederland heeft zich gecommitteerd aan ambitieuze klimaatdoelen, waaronder het terugdringen van de CO₂-uitstoot en het versneld verduurzamen van bestaande gebouwen. VvE’s spelen daarbij een belangrijke rol. Uiteindelijk is verduurzamen ook economisch gezien interessant. Woningen in goed geïsoleerde gebouwen met een hoog energielabel en lage energielasten worden steeds aantrekkelijker op de woningmarkt. Het is dus niet de vraag waaróm je moet verduurzamen als VvE, maar hóe?

Obstakels

Hoewel verduurzaming veel voordelen biedt, lopen veel VvE’s tegen aanzienlijke obstakels aan. Een belangrijk probleem is dat veel VvE-gebouwen verouderd zijn en te maken hebben met achterstallig onderhoud. Dit maakt het lastig om direct met verduurzamingsmaatregelen aan de slag te gaan, omdat de gedachte heerst dat eerst noodzakelijke herstelwerkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Daarnaast is de besluitvorming binnen een VvE vaak complex. Voor grote investeringen is minimaal een meerderheid nodig, terwijl de belangen van de individuele appartementseigenaren uiteen kunnen lopen. Sommige bewoners zijn enthousiast over verduurzaming, anderen vinden de investering te groot of hebben andere prioriteiten. Bovendien vinden de algemene ledenvergaderingen van de VvE’s slechts enkele keren per jaar plaats, wat het besluitvormingsproces traag maakt. Ook is de financiële slagkracht van veel VvE’s beperkt. De maandelijkse bijdragen zijn vaak laag en de reserves ontoereikend om grotere verduurzamingsprojecten te financieren. Hierdoor moeten VvE’s externe financiering zoeken, wat ook weer een drempel vormt door onbekendheid met subsidieregelingen of moeite met het verkrijgen van collectieve leningen.

De rol van de beheerder en procesbegeleider

Succesvolle verduurzaming begint met goed procesmanagement. VvE’s doen er verstandig aan om een ervaren procesbegeleider in te schakelen die het traject vanaf het begin in goede banen leidt. Deze begeleider helpt bij het voorbereiden van de besluitvorming, zorgt ervoor dat alle bewoners goed geïnformeerd zijn en bewaakt de voortgang richting de algemene ledenvergadering. Dit voorkomt dat plannen blijven steken in goede bedoelingen en vergaderrondes zonder resultaat. Daarnaast is het essentieel om een gedegen maatwerkadvies op te laten stellen. Hierin wordt duidelijk welke verduurzamingsmaatregelen technisch mogelijk zijn en wat ze in grote lijnen opleveren. Een maatwerkadvies vormt zo de basis voor een realistisch, breedgedragen plan. Uiteindelijk speelt de financiële onderbouwing een cruciale rol. De maatwerkadviseur (soms ook de beheerder of procesbegeleider) kan zorgen voor een helder overzicht van kosten en baten, toegespitst op de situatie van de VvE. Door verschillende scenario’s in beeld te brengen, wordt met een Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan (DMJOP) inzichtelijk wat de investeringen betekenen voor de servicekosten op korte en lange termijn. Deze transparantie vergroot het draagvlak en maakt het gemakkelijker om gezamenlijk keuzes te maken.

Laat onderzoek doen door een expert

Bij de verduurzaming van gebouwen is een nauwkeurige beoordeling van de technische staat essentieel. Maatregelen als dak- en spouwmuurisolatie, glasvervanging of verbeterde ventilatie hebben directe gevolgen voor de gebouwschil en het binnenklimaat. Zonder gedegen onderzoek bestaat het risico dat keuzes worden gemaakt op basis van aannames, met mogelijke technische of bouwfysische problemen als gevolg. Bij Kiwa voeren we hiervoor een systematische nulmeting uit, waarbij zowel zichtbare als niet-zichtbare onderdelen van de constructie worden onderzocht. Zo nodig worden dak- of gevelelementen opengemaakt om de werkelijke opbouw vast te stellen en om schades, luchtlekken of vochtgerelateerde risico’s te identificeren. Ook wordt de warmteweerstand van de gebouwschil berekend op basis van bouwfysische gegevens. Deze aanpak levert een volledig beeld op van de staat van het gebouw en van de haalbaarheid van verduurzamende maatregelen. Het inzicht maakt duidelijk welke ingrepen technisch verantwoord zijn en welke werkzaamheden logisch te combineren zijn. Daarmee vormt Kiwa’s onderzoek een feitelijke basis voor het plannen en uitvoeren van verduurzamingsmaatregelen.